Αμέσως μετά την έναρξη της Επανάστασης της 25ης  Μαρτίου Ι82Ι, οι   κάτοικοι  της περιοχής Τροιζηνίας- που πολλοί είχαν μυηθεί στη Φιλική Εταιρία -ξεσηκώθηκαν σαν ένα σώμα κατά του κατακτητή. Κι   ενώθηκαν  με τους υπόλοιπους επαναστατημένους Ελληνες, προσφέροντας    όσες  δυνάμεις είχαν.

    Οι Θεόδωρος και Νικόλαος  Μέξης  διέθεσαν    τα    πλοία   τους,  ενώ    πολλοί   πήγαν   σε   υδραίϊκα και σπετσιώτικα πλοία. Η Τροιζηνία απελευθερώθηκε νωρίς, χάρις  στον   Επίσκοπο  Δαμαλά , Ιωνά, αρχές  Απρίλη του 1821,   αλλά   και    τους οπλαρχηγούς  Χριστόδουλο ,   Γεώργιο  και Δημήτριο  Μερτίκα  Μέξη, καθώς  και  στον  Γεώργιο Κριεζή, που  έδωσαν το σύνθημα της Επανάστασης. Τότε  η Τροιζηνία  λεγόταν  και  «Κάτω Νεχαγιές» - τουρκικά- κατ επέκταση  της  Ερμιόνης.

          Οι   Ποριώτες  κυρίως  συμμετείχαν  στον   αγώνα  υπό    τον   τρομερό   αρχηγό   τους,   τον Χριστόδουλο  Μέξη- για τον οποίο θα μιλήσουμε ιδιαιτέρως.   ΕΔΩ.

      Υπήρξαν, όμως, και  άλλοι αγωνιστές που διακρίθηκαν  σε διάφορες  μάχες:

*Ο Αλέξανδρος Λογοθέτης, ή ΔΟΥΖΙΝΑΣ μυημένος στη Φιλική   Εταιρία,  το Μάρτη  του 21, εξεστράτευσε με το «σώμα» του, άριστα εφοδιασμένο, στην Κόρινθο. Πήρε μέρος στις μάχες Ακράτας, Λειβαδιάς, Δερβενίου, και Νεοκάστρου κατά του Ιμπραήμ. Για τον  Αγώνα  διέθεσε   25.000 γρόσια.

*Ο θείος του, Δημήτριος Λογοθέτης, διέθεσε τη σκούνα   του   και  15.000  γρόσια. (Δείτε και οικογένεια ΔΟΥΖΙΝΑ)

*Ο γιος του Δημήτριου Λογοθέτη, Κυριάκος, τέθηκε επικεφαλής Ποριωτών  και πολέμησε στην Ακροκόρινθο. Πολέμησε επίσης στο Δερβένι με το Νικηταρά, και έπεσε μαχόμενος μαζί του, στη Λειβαδιά, τον Ιούλιο του Ι821, κατά του Ομερ Βρυώνη.

*Ο άλλος γιος του Δημητρίου, Κωνσταντίνος, τάχθηκε τιμητικά μεταξύ  143 ανδρών του Αγώνα , που  πρόσφεραν  εξαιρετικές  υπηρεσίες  στο  Εθνος.

*Τρίτος γιος του Δημητρίου, ο Αναγνώστης Λογοθέτης, διέθεσε για τις ανάγκες της   Επανάστασης,   8.000 τάλιρα, για τη συντήρηση 65 αγωνιστών, και  πολέμησε  στο Δερβένι, την Ακροκόρινθο, τη Λειβαδιά, και το 1824 , προήχθη σε χιλίαρχο. 

*Ο αδελφός του  Δημητρίου Γεώργιος, χιλίαρχος από το 1824,  συμμετείχε σε πολλές  μάχες,  και  πρόσφερε 15.000 γρόσια.

*Ο Iωάννης  Λογοθέτης, γιος του προηγουμένου,  υπηρέτησε  χωρίς μισθό  σαν  αρχηγός  αρμάτων  και  φροντιστής  των   στρατευμάτων. Το  1825  αιχμαλωτίστηκε στο Μεσολόγγι από τους Αιγύπτιους, και  εθεωρείτο  νεκρός. Κκατάφερε , όμως , να δραπετεύσει  μετά από δύο χρόνια αλλά βρήκε τη  σύζυγό  του ξαναπαντρεμένη.

* Μελέτιος  Δουζίνας 1790-1822) Στρατεύτηκε το 1821 και έπεσε  ηρωικά το 1822 στη συμπλοκή στο Χάνι της Κουρτέσας, μαχόμενος στο πλευρό του παπά Αρσένη.

     ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Οσοι προηγουμένως αναφέρονται με το επώνυμο "Λογοθέτης" κανονικά είχαν το επώνυμο ΔΟΥΖΙΝΑΣ:  Επεκράτησε όμως στην αναφορά το αξίωμα του Λογοθέτη.

 * Κων/νος Λογοθέτης Δουζίνας: (1791-1860) Γόνος ιστορικής οικογένειας του Πόρου, με πολύπλευρη προσφορά ως πρόκριτος, δημογέροντας,  δήμαρχος, οικον. χορηγός των στρατιωτικών επιχειρήσεων του Αγώνα και πληρεξούσιος αντιπρόσωπος του τόπου στις Εθνοσυνελεύσεις κατά  την Επανάσταση και τα επόμενα κρίσιμα χρόνια μέχρι και το 1843. Το πατρικό του σπίτι δωρίθηκε από τον εγγονό του Δημήτριο στον Δήμο Πόρου κασήμερα στεγάζει το Δημαρχείο.

*Αναγνώστης Λογοθέτης: (1804-1876) Αγωνιστής του ’21, με προσωπική  συνεισφορά και συντήρηση 50 στρατιωτών από τον Πόρο, έλαβε μέρος ως  αξιωματικός σε πολλές μάχες στην ξηρά και στη θάλασσα με τόλμη και  αποφασιστικότητα καθ’ όλη τη διάρκεια του Αγώνα. Μεγάλη η συνεισφορά  του και αργότερα στο κοινό του Πόρου κατά την επιδημία πανώλης στο νησί το 1837. Ως δημοτική αρχή το 1836  στήριξε και βεβαίωσε τα αιτήματα  Ποριωτών για συμμετοχή τους στον Αγώνα, προκειμένου να πάρουν από την  Πολιτεία ηθικές και οικονομικές αμοιβές. 

* Οικογένεια αγωνιστών Δουζίνα:  Αλέξανδρος (1806-1876),

Αναγνώστης (1789-1879), Γιώργος Δ. (1788-1855), Γεώργιος Ιω. (17901855)

Ευστάθιος (1803-1870), Ιωάννης Γ. (1793-1857), Σταμάτης Κυρ. (1800-1883), Μιχαήλ, Παναγιώτης Δημ. Πολυμελείς κλάδοι της μεγαλύτερης, ίσως, και ιστορικότερης οικογένειας του Πόρου. Πρόκριτοι. εύποροι κτηματίες, πλοιοκτήτες και Φιλικοί, με πολυσχιδή προσφορά στον  τόπο και στην Επανάσταση. Συνεισέφεραν μεγάλα ποσά, διέθεσαν τα πλοία τους, μίσθωσαν στρατιώτες και πληρώματα, και στρατεύτηκαν και οι ίδιοι σε  πολλές χερσαίες και θαλάσσιες εκστρατείες του Αγώνα.

===  Μάνεση,  Οικογένεια αγωνιστών :  Χατζή Αναστάσης (1769-1840),  Σπύρος (1798-1886), Γιώργος (1788-1862), Κωσταντάκης (1798-1865)  Εύποροι πλοιοκτήτες και Φιλικοί, με μεγάλη προσφορά στην προπαρασκευή  και τη διεξαγωγή της Ελλ. Επαναστάσεως. Διέθεσαν τα πλοία τους και  μίσθωσαν στρατιώτες και πληρώματα για πολλούς από τους χερσαίους και τους ναυτικούς αγώνες, ενώ και η προσωπική τους συμμετοχή και δράση ήταν πολύ αξιόλογη.

===  Πασχάλη Οικογένεια αγωνιστών: Χατζή Ευστάθιος (1789-1879), Παντελής (1797-1860), Αναστάσιος (1793-1850)  Εύποροι πλοιοκτήτες με μεγάλη προσφορά στην Επανάσταση. Διέθεσαν τα πλοία τους για τον εθνικό στόλο, ενώ σημειώνεται και η αξιόλογη προσωπική τους συμμετοχή σε χερσαίους και ναυτικούς αγώνες.

===  Ευσταθίου Οικογένεια αγωνιστών : Δημήτριος (1809-1865), Παντελής (1790-1830), Αναστάσιος (1790-1830) Εύποροι πλοιοκτήτες συνέδραμαν τον Ιερό Αγώνα με μεγάλα ποσά, συμμετείχαν σε χερσαίες και ναυτικές επιχειρήσεις, ενώ διέθεσαν και τα πλοία τους για ενίσχυση του εθνικού στόλου.

*Σε   πολλές   μάχες  του  1821,  μετείχε και ο Δεδεγκίκας, ή Γκίκας Ντέντες,  αγωνιστής  από   τα Μέθενα, που σκοτώθηκε στην Περαχώρα  Κορινθίας.

*Εξαίρετος ναυμάχος της Επανάστασης του 21, ήταν ο Αναγνώστης Δαμαλίτης από την Τροιζήνα, ο οποίος  εγκαταστάθηκε στην Υδρα.

== Οι   Ποριώτες   βοήθησαν   σημαντικά   και  τον  πρόκριτο  της   Αίγινας   Σπύρο Μάρκελλο, στην  κατάληψη   των  φρουρίων   της  Ακροπόλεως  και   της Κορίνθου.  Όμως δυσαρεστήθηκαν γιατί με πρόταση, του Σπύρου Μάρκελλου,το Βουλευτικό όρισε, στις  21-5-1823, την Αίγινα  σαν πρωτεύουσα   των   νήσων   Πόρου,   Σαλαμίνας   και   Αγκιστρίου.   Σχετικό   έγγραφο υπάρχει στο αρχείο Υδρας.

*Το 1825 στη Σφακτηρία, σκοτώθηκε ο   πλοιοκτήτης   και   ναυμάχος  Γεώργιος  Δέδες, από τον Πόρο.( Η οικογένεια Δέδε ή Ντέντε, είχε χτήματα στο  Καραπολίτι).

*Ο αδελφός του,  Εμμανουήλ   Δέδες,   πήγε  με το   πλοίο του στην Κάρυστο, και εντάχθηκε στον τακτικό στρατό του Φαβιέρου. Σκοτώθηκε δε κατά την    πολιορκία της.

*Ο άλλος αδελφός του, Δημήτριος, διακρίθηκε ενώ υπηρετούσε σε υδραίϊκα -σπετσιώτικα πλοία.

* Από τον Πόρο ήταν και ο  οπλαρχηγός Νικόλαος Ποριώτης,  που  επικεφαλής Ποριωτών  πολέμησε  στη  Ρούμελη , σε πολλές μάχες, όπως της Στυλίδας  και  της  Αγίας Μαρίνας.

*Στις μάχες της Τροιζηνίας πήρε μέρος κι ο  Σταμάτιος Αποστολίδης, αγωνιστής από την Παρνασίδα. Σε ηλικία 10 ετών, είχε πάρει μέρος στην πολιορκία της Ακρόπολης.

*Το 1828, ο Μιχαήλ   Λογοθέτης από τον Πόρο, συνόδευσε με το  επικουρικό του «σώμα», τον  Εμμ. Τομπάζη, στην Κρήτη,  και έδωσε δείγματα του ηρωϊσμού   του,  κατά   την άλωση   της   Κίσσαμου και της Κανδάνου. Μετά επανήλθε στην  Πελοπόννησο,  όπου  και  εξακολούθησε  να μάχεται μέχρι το τέλος του αγώνα.

 * Νικολός Γερακίτης 1790-1822 ναυτολογήθηκε στο Υδραίϊκο  μπρίκι «ΑΡΗΣ» του  Ανδρέα  Μιαούλη   και έπεσε ηρωϊκά  στη Ναυμαχία των Πατρών στις 20 Φεβρουαρίου 1822.

* Δημήτριος Παπακυριακού, 1790-1822  Γόνος εύπορης οικογένειας του Πόρου, ευπατρίδης συγκρότησε και συντηρούσε εκστρατευτικό σώμα από 50 Ποριώτες μαχητές, οδηγώντας τους ο ίδιος στα πεδία των μαχών Κορίνθου, Ναυπλίου, Δερβενίων, Αθηνών και Πόρτο Ράφτη εναντίον του Ομέρ Βρυώνη, όπου και έπεσε ηρωικά.

* Ανδρέας Κουφός 1800-1825 ναύτης πυρπολητής σε υδραίϊκα πυρπολικά τραυματίστηκε θανάσιμα το 1825 σε κανονιοφόρο στον Αμβρακικό.

*  Δημήτρης Ιατρού 1800-1821 έπεσε ηρωϊκά στην πολιορκία  τη Κορίνθου.

* Γ.Πριμηκύρης  1790-1824 σπετσιώτικο μπρίκι ΗΡΑΚΛΗΣ έπεσε στα  Ψαρά τον Ιούνιο του 1824.

* Παυλής - Μεθενίτης  1788-1826  Ναυτικός αγωνιστής και ήρωας του 21. Ο Γ. Σαχίνης βεβαιώνει ότι το 1825 υπηρέτησε ως ναύτης Α' τάξης υπό τις οδηγίες του στην Κρήτη, στην Μεθώνη, το Νεόκαστρο κ.α.  Ενώ ο Γ. Σαχτούρης τον αναφέρει ναύτη στο πλοίο του "ΑΘΗΝΑ", όπου και έπεσε ηρωικά  το 1826 κατά τη διάρκεια της ναυμαχίας του Μεσολογγίου.

* π. Γεώργιος Πρωτόπαππας 1790-1821 ιερέας και αγωνιστής του ’21, πήρε μέρος με δικά του έξοδα στη  πολιορκία της Κορίνθου τον Ιούλιο του 1821, όπου και έπεσε ηρωικά.

*Το 1841, πέθανε στον Πόρο, ο Νικόλαος Κορθίνος, ναυτικός, που έδρασε το 21.   

*Πολλοί Ποριώτες  πολέμησαν  με  τους αδελφούς Χριστοδούλου ή Σολιώτες  (οι τάφοι τους είναι στο Μοναστήρι), από  το  χωριό Σόλος της  Αχαϊας. ). Στις 21 Μαΐου 1827 από τον Πόρο ο Ανδρ. Ζαΐμης γράφει προς τους Ν. Σολιώτη, Γ. Λεχουρίτη και Ν. Φραγκάκη να βοηθήσουν τους αποστελλομένους για την πώληση των εθνικών προσόδων (Παπανδρέου: Επαρχία…, σ. 64).

                                                             ΑΡΧΕΙΟ ΒΟΥΛΗΣ           

*****  Στην Τροιζηνία  έδρασε  και  ο φερόμενος  ως φιλέλληνας,   Ιωσήφ  Αμπάτης γενναίος πολεμιστής  από το Βονιφάτιο της  Κορσικής. Το  Ελληνικό   Κράτος   παρά την αλλοπρόσαλη δραστηριότητά του, βοήθησε τον Αμπάτη  να πάρει  μια μεγάλη έκταση  στην Καλλονή  Τροιζηνίας   για την προσφορά του στην Ελλάδα.    Δείτε εδώ.                                   

                                                                                   Η προδοσία της Χώριζας

       Το  περιστατικό  αυτό  αφηγούνται  απόγονοι αγωνιστών  του 1821 από  τη Δρυόπη, που μετείχαν  σε κείνη  την επίθεση. Λένε λοιπόν:

         Αρχές του 1821  ο  Γέρος του Μωριά Θεόδωρος Κολοκοτρώνης  αποφάσισε  να χτυπήσει τους Τούρκους  που ήταν στο Δαμαλά - Τροιζήνα.  Ξεχώρισε, λοιπόν,  στην Αρκαδία που βρισκόταν,   σαράντα  παλικάρια από την περιοχή  της Τροιζηνίας, κυρίως από τη Δρυόπη, κι έδωσε εντολή  στον ανιψιό του Νικηταρά να τους χτυπήσουν. Τα παλικάρια όρισαν  ως τόσο συνάντησης τη βρύση  Οζνέτι στον Καρατζά. Μετά τη συνάντησή τους θα  χτυπούσαν τους Τούρκους  περνώντας μέσα από τη Χώριζα.  Ομως ένας  από  το χωριό Ράδο δεν πήγε  στη συνάντηση. Τότε κατάλαβαν ότι  κάτι κακό θα συνέβαινε. Ωστόσο αποφάσισαν να επιτεθούν. Ομως κοντά στο ποτάμι  της Χώριζας, οι Τούρκοι τους είχαν στήσει ενέδρα και  κατά τη μάχη που έγινε  σκοτώθηκαν  10  Ελληνες αγωνιστές. Το σχέδιο είχε προδοθεί  από αυτόν που έλειπε.

   === Στις 7 Μαρτίου  του 1822 έγινε καταγραφή   χρημάτων και αντικειμένων του Ανδρέα Στεργιόπουλου που πνίγηκε.

 === Οσο προχωρούσε ο Αγώνας τόσο οι Αγωνιστές ανακτούσαν τα χαμένα εδάφη. Και κάποια έβγαιναν στον πλειστηριασμό. Στις 5 Δεκεμβρίου του 1822 έγινε η αναφορά για τη δημοπρασία του κτήματος του Χαλίλ μπέη στην Απάθεια: Χαλίλ μπέης λεγόταν ο γενάρχης πλούσιας τουρκικής οικογένειας, ο οποίος και αναφέρεται ως πλουσιότατος δυνάστης της Κορίνθου κατά το 1778.

      Γιος και διάδοχός του ήταν ο Νουρή μπέης, ο οποίος πέθανε το 1815, αφήνοντας τον γιο του Κιαμίλ μπέη να τον διαδεχθεί στη δυναστεία της Κορίνθου. Υπήρξε ο τελευταίος Τούρκος διοικητής και δυνάστης της Κορίνθου. Και όλης της Τροιζηνίας.

       Επίσης έγινε αναφορά για δημοπρασία της Κορίνθου, στην οποία δημοπρατήθηκαν και περιοχές της Τροιζηνίας. Δείτε τον πίνακα εδώ: 

       O     Βουλευτής  Σπυρίδων Καραμάνος για την εκποίηση:                        

   === Την 7 Ιουλίου 1822 εστάλη η ακόλουθη  επιστολή των Εφόρων Πόρου  στην Καγκελαρία Υδρας  για την εμφάνιση  εχθρών:

   === Στις  14 Ιουλίου του 1822 χορηγήθηκε  το ακόλουθο διαβατήριο στον Σταμάτη  (Οικονόμου):

      ΑΡΧΕΙΑ ΒΟΥΛΗΣ                      

        Στις   30-4-1823  η Β  Εθνοσυνέλευση  αποφάνθηκε ότι ο Πόρος δεν μπορουσε να διαθέτει Παραστάτη, διότι  το νησί  δεν ήταν Οργανωμένο.

       Ωστόσο στην Β Εθνοσυνέλευση του Αστρους  του 1823 συμμετείχαν ως πληρεξούσιοι του Πόρου οι Κωνσταντίνος Α. Δουζίνα, και ο Σταμάτης πρώην  Οικονόμου. Αλλά τελικά μετά από απόφαση της Συνελεύσεως   έμεινε μόνο ο Οικονόμου.  (Δείτε και Δήμαρχοι)

 Για το 1821 δείτε και  ΤΡΟΙΖΗΝΑ ΑΛΛΑ ΧΡΟΝΙΑ

           ΤΙ ΔΙΕΘΕΣΑΝ  ΠΟΡΙΩΤΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΩΝΑ  του 1821

    Οι Ποριώτες καπεταναίοι του 1821, αλλά και άλλοι  αγωνιστές, σύμφωνα με απογραφή της 16-12-1823, των προκρίτων της εποχής εκείνης διέθεσαν:

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΠ. ΚΡΙΕΖΗΣ  25.900 γρόσια

ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ 1790 –1830  21.425 γρόσια   και Δημήτριος 1809-1865  και  Αναστάσιος 1790 -1830  διέθεσαν και τα πλοία τους.  

ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ  10.000 γρόσια

ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΔΟΥΖΙΝΑΣ 26.000 γρόσια

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Δ.ΔΟΥΖΙΝΑΣ 10.000 γρόσια

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ι. ΔΟΥΖΙΝΑΣ  16.800 γρόσια

ΜΙΧΑΗΛ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ 10.000 γρόσια

ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΚΟΜΝΗΝΟΣ 12.120 γρόσια

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΕΡΑΜΑΝΤΖΗΣ  15.900 γρόσια

ΠΑΝΟΣ Σ. ΚΑΛΗΣ  11.400 γρόσια

ΚΥΡΙΑΚΟΣ Δ. ΔΟΥΖΙΝΑΣ 10.600 γρόσια

ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΜΕΘΕΝΙΤΗΣ 7.800 γρόσια

ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ 18.450 γρόσια  και τη σκούνα του

ΧΑΤΖΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΜΑΝΕΣΗΣ 6.000 γρόσια

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΛΟΓΟΘΕΤΗΣ- ΔΟΥΖΙΝΑΣ 16.100 γρόσια

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΑΝΕΣΗΣ  6.000 γρόσια

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΔΟΥΖΙΝΑΣ 11.300 γρόσια

ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΧΡΟΥΣΙΤΗΣ  10.800 γρόσια

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΔΟΥΖΙΝΑΣ 2.225 γρόσια και τη σκούνα του.

ΚΑΠΑΣΑΚΗΣ,  Νίτης, Βέσης τα πλοία τους

n       Ένας άλλος σημαντικός αγωνιστής  του 21, ήταν  ο  Γεώργιος  Βατικιώτης, που  αν   και  Υδραίος, εγκαταστάθηκε τελικά στον Πόρο, ενώ απόγονοί  του είναι  όσοι  Βατικιώται, αναφέρονται στις  «προσωπικότητες»  και αλλού, καθώς και πολλοί από τους σημερινούς Βατικιώτες του Πόρου, των  Σπετσών και της Αίγινας.

             Ο Γεώργιος Βατικιώτης, αρχικά ναύτης πυρπολητής, με πολλές ανδραγαθίες,το 1824 έγινε πλοίαρχος, και πήρε μέρος σε πολλές νικηφόρες ναυμαχίες με τουρκικά πλοία. Όπως λέγεται κατάφερε να αποκτήσει πολλά εμπορικά πλοία, που,  όμως, έκαψαν οι Τούρκοι ανοιχτά από το Μόδι.

            Ως  αδελφός του Γωργίου Βατικιώτη, φέρεται  ο Κυριάκος Βατικιώτης αγωνιστής  του  1821  από  τις Σπέτσες. Κι αυτός είναι πρόγονος πολλών σημερινών Βατικιωτέων.  Το ταφικό    μνημείο βρίσκεται στο Μοναστήρι του Πόρου.

        .n       Ως αγωνιστές του 21,  αναφέρονται   οι Γεώργιος Καραδήμας  και  Αντώνιος Κιζάνης  συγγενείς   του Μέξη, οι οποίοι  τιμήθηκαν  με μετάλλιο από τον Οθωνα. Λέγεται  μάλιστα ότι   ο Καραδήμας  είχε  πολεμικό  πλοίο, που έδρασε στον Αγώνα.  Σ αυτό το γεγονός αποδίδεται  και η ανεύρεση 5 κανονιών του 21, μπροστά  στο σπίτι Κιζάνη-Καραδήμα (χτίστηκε το 1854)  στην Πούντα, κατά την εκσκαφή  της παραλίας. Από  αυτά τα κανόνια  έχουν   τοποθετηθεί  δύο   στην  προτομή  του  Καποδίστρια, μπροστά στο Γυμνάσιο, ενώ άλλα έγιναν  «δέστρες»  πλοίων.

 ***  Ο  Γεώργιος Κοφινάς, 1790-1824, Ποριώτης καραβοκύρης,  χάθηκε  με αύτανδρο το πλοίο   του  στις  επιχειρήσεις του  1824.

 Γαμπρός του Οικονόμου

***   Ο  Γεώργιος Καραμάνος  1790-1825 Καραβοκύρης, συμμετείχε με το ποριώτικο πλοίο του «Αχιλλεύς» σε ναυτικές επιχειρήσεις του Αγώνα, όπως και σε εκείνη της Σούδας το 1825 στην  οποία και έπεσε ηρωικά.

    ΝΙΚΟΛΑΟΣ     Κ.   ΓΚΙΚΑΣ

         Ο  Νικόλαος Γκίκας, γεννήθηκε στον Πόρο, και υπήρξε ένας από τους πρόκριτους του νησιού. Πήρε μέρος στην Επανάσταση αμέσως μετά την κήρυξή της.

   Εστάλη πολλές φορές ως πληρεξούσιος της επαρχίας στις Εθνικές Συνελεύσεις που  έγιναν  κατά  τη  διάρκεια  του Αγώνα, και υπήρξε μέλος της τριμελούς επιτροπής  για την οργάνωσή του στην ανατολική Στερεά Ελλάδα.

Στις   4   Σεπτεμβρίου 1822,   όταν  ο Οθωμανικός στόλος,  ναυλοχούσε  μεταξύ Υδρας και Σπετσών,  ύστερα   από   πρόσκληση  των προκρίτων Υδρας, ο καπετάν Νικολάκης Γκίκας- έτσι ήταν γνωστός -   συγκέντρωσε   250   ναύτες  και  τους  επιβίβασε στα πλοία   που   διοικούσε   ο Ανδρέας Μιαούλης. Αυτός  και   οι   άλλοι  πρόκριτοι του Πόρου ανέλαβαν τα έξοδά τους. Ο ίδιος επιβιβάστηκε μαζί με 70 ναύτες  στο  πλοίο  του  Λάζαρου  Λαλεχού  και  έδωσαν , μαζί   με   τους άλλους, σκληρές μάχες, ως τις 9 Σεπτέμβρη, αφού  πυρπολήθηκε , εν μέρει , η τουρκική αρμάδα, οπότε ο εχθρός απεχώρησε.

  Τον ίδιο χρόνο, με κοινή γνώμη των Ποριωτών, διορίστηκε βουλευτής της Β περιόδου  στο  Αργος.   Παρέμεινε   δε  βουλευτής και στην Γ περίοδο , ως το 1826. Στο διάστημα αυτό  συνέβαλε  σημαντικά  σε  δύο εράνους,  για  τον  Ελληνικό  Στόλο, και για το Μεσολόγγι. Την ίδια εποχή, διορίστηκε  μέλος της τριμελούς επιτροπής διοικήσεως ολόκληρου του  στρατού της   ανατολικής Ελλάδας. Ενίσχυσε και τον Καραϊσκάκη, στον αγώνα του   κατά του Κιουταχή (1826-1827) με 350 ναύτες, για τη θαλάσσια άμυνα της Αττικής.

            Το  1828 διορίστηκε από τον κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια, διοικητής  της επαρχίας  Πόρου- συνέβαλε στη δημιουργία  του ναυστάθ μου στον Πόρο, πήρε μέτρα για το νησί  και  το   στόλο.

             Το 1831, στη διαμάχη μεταξύ Υδραίων    και Καποδίστρια, ήταν με το μέρος των Υδραίων -όπως  και  ο  Μέξης. Ετσι όταν τα κυβερνητικά  στρατεύματα μπήκαν στο νησί, έκαψαν το  σπίτι    του, αφού πρώτα το ελεηλάτησαν.

     Το 1832, διορίστηκε μέλος της Εθνικής     Συνελεύσεως της Πρόνοιας, και το 1833 -επί Οθωνος- έπαρχος  Θήρας,  για  3 χρόνια. Το 1836 έγινε υποδιοικητής Κέας.(Από την Επιτροπή Ανασυγκρότησης είχε καταταγεί στην Β. τάξη των Πολιτικών).

Κριεζής Αντώνιος  

 Ο   Αντώνιος  Κριεζής, αγωνιστής του 1821, αν και προερχόταν από Υδραϊκή οικογένεια   γεννήθηκε  στην Τροιζήνα  το 1796.Τον Ιούλιο του 1821 πήρε μέρος στις ναυτικές επιχειρήσεις στη Σάμο και στη ναυμαχία των Σπετσών. Το  1825 ακολούθησε τον Κανάρη στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας στην απόπειρα πυρπόλησης του αιγυπτιακού στόλου και βοήθησε στον Αγώνα της Κρήτης. Το 1828 ο Καποδίστριας του ανέθεσε την αρχηγία της ναυτικής μοίρας και το 1829 συνετέλεσε στην παράδοση των Τούρκων της Βόνιτσας. Επί Οθωνος  το 1836 έγινε υπουργός των Ναυτικών, θέση στην οποία παρέμεινε ως το 1843. Το 1849 διαδέχτηκε τον Κανάρη στην πρωθυπουργία  ως το  1854.  Πέθανε στην  Αθήνα  το 1865.

 Γνωστοί  μυημένοι στη Φιλική   

          Εταιρεία στον Πόρο.

ΙΩΝΑΣ, Επίσκοπος Δαμαλών- Πεδιάδος

Βατικιώτης Δημήτριος

Δουζίνας Κωνσταντίνος-Λογοθέτης

Ηπίτης Πέτρος , ιατρός  από την Πάργα

Κλάδος Ι.  ιατρός από τα Κύθηρα

Λογοθέτης Αλέξανδρος  και αδελφοί

Μάνεσης Σπυρίδων

Μέξης Χριστόδουλος

Παμπούκης Νικηφόρος , δάσκαλος

Πασχάλης Κωνσταντίνος

Ποριώτης Γεώργιος του Ιωαν.

Τομαράς Γιάννης

Χριστοδούλου Αργύριος (Σολιότης)

Χριστοδούλου Νικόλαος (Σολιότης

      Σχετικά με την Φιλική Εταιρία  αναφέρονται τα εξής: Τον Αύγουστο του 1818 πήγαν στον Πόρο και την Ύδρα ως απεσταλμένοι της   ο Αναγνωσταράς και ο Ηλίας Χρυσοπάθης. Εκεί μύησαν τον μοναχό και διδάσκαλο Νικηφόρο Παμπούκη (1784-1840) και κατόπιν μύησαν τους εμπόρους και τους καπεταναίους των καραβιών, σε αντίθεση με τους προκρίτους οι οποίοι ήσαν διστακτικοί. Ο Νικόλαος Παμπούκης αναφέρεται ως κατηχητής    του Χατζηαναστάση Μάνεση και του Κυριάκου Δουζίνα.  

                      ΑΝΔΡΕΑΣ  ΛΟΥΔΟΒΙΚΟΣ   ΓΚΟΣ                                

         Το 1826 ήρθε στον Πόρο  ο φιλέλλην  Ανδρέας Λουδοβίκος  Γκός (1791-1873)  Ελβετός γιατρός, που υπηρέτησε με ζωηρό ενδιαφέρον  την Ελληνική  υπόθεση.

          Ως  μέλος της τριμελούς επιτροπής  διανομής εφοδίων, μετά των ναυάρχων   Τομπάζη και Μιαούλη, φρόντιζε   με  δραστηριότητα   και ζήλο,  για τον ανεφοδιασμό εκείνων   που μάχονταν  στην Αττική και αλλού.

    Ο γιατρός Γκος  μετείχε στην επιτροπή του Ναυστάθμου και είχε εντολή από τον Κόχραν να εισπράττει τους φόρους από τα νησιά για την ενίσχυση του στόλου. Περιοδεύοντας τα νησιά ο Γκος για την είσπραξη των φόρων, οργάνωσε και τα πρώτα τελωνεία της Χώρας. Ο Γκος  χρησιμοποιήθηκε αργότερα και στην καταπολέμηση της πανώλους που εκδηλώθηκε στον Πόρο και αλλού.

      Το Μάρτιο του 1828 ο Γκος προσβλήθηκε από ελονοσία  που μάστιζε  από το 1766  την περιοχή  Τροιζηνίας και αποχώρησε από την Ελλάδα τον Μάρτιο του 1829.

      Η δημογεροντία του Πόρου  αναγνωρίζοντας τις υπηρεσίες που ο Γκος προσέφερε στον Πόρο και στο 'Εθνος τον πολιτογράφησε Ποριώτη και του επέδωσε το παρακάτω έγγραφο:

         "Ημείς πολίται του Πόρου ευγνώμονες εις το πρόσωπον του Κου Δόκτορας Λουδοβίκου Ανδρέου Γκος, ανδρός εμπνεομένου υπό του ειλικρινεστέρου φιλελληνισμού και πεπροικισμένου με εξόχους αρετάς, έχοντες υπόψιν τον ένθερμον και ακαταπόνητον αυτού ζήλον δια παν αφορόν την πατρίδα και τον ιερόν της Ελλάδος αγώνα, και  ιδία μάρτυρες αυτόπται των φιλανθρώπων φροντίδων, ας επεδαψίλευσεν εις τους ενδεείς και αφ' ετέρου πεπεισμένοι ότι αι σπάνιοι αρεταί θέλουσι συντελέσει εις την ηθικήν βελτίωσιν του Ελληνικού Λαού, και ωθούμενοι υπό του πόθου να προσελκύσωμεν εις την νήσον μας τον ενάρετον αυτόν άνδρα, παμψηφεί και εν πλήρει ομοφωνία απονέμομεν το δικαίωμα του πολίτου εις τον ειρημένον Λουδοβίκον Ανδρέα Γκος, ίνα απολαμβάνει από τούδε και εις το εξής του τίτλου και των δικαιωμάτων του αυτόχθονος Ποριώτου πολίτου." (ΓΙΑΝΝΗΣ  ΠΟΥΛΑΚΗΣ  "Ο  Πόρος και η ιστορία του").

       Μετά   από  λίγα  χρόνια   γύρισε στην Ελβετία, απ όπου  συνέχιζε   την   προσπάθειά του  υπέρ της αγωνιζόμενης Ελλάδας. Το   1838  ξαναήρθε στον Πόρο, αυτή τη φορά  για λόγους   υγείας, αλλά μέσα στα προβλήματά του  δεν παρέλειψε να ιδρύσει  σχολεία για τα μικρά ορφανά παιδιά.

             Ο   ΦΟΝ   ΚΑΡΛ   ΚΡΑΤΣΑΪΖΕΝ

       Ενας άλλος  φιλέλληνας  που συνέδεσε το όνομά του με την Τροιζηνία είναι ο Βαυαρός  στρατιωτικός  και ερασιτέχνης ζωγράφος  Καρλ  Κρατσάϊζεν (27/10/1794 – 25/1/1878).

      Ο Κρατσάϊζεν ήταν αξιωματικός στην πατρίδα του – αντιστράτηγος του πεζικού – και όταν συγκροτήθηκε το Βαυαρικό  εκστρατευτικό  σώμα, ήρθε στην  Ελλάδα. Υπό τις διαταγές του στρατηγού  Νικολάου Φαβιέρου πήρε μέρος  στην πολιορκία των Αθηνών στις 6 Μαρτίου του 1826, και της Ακρόπολης στις 22 Απριλίου 1827,  καθώς και σε άλλες μάχες.

     Όμως ο Κρατσάϊζεν  ήταν και  πάρα πολύ καλός σχεδιαστής. Κατά την παραμονή του σε διάφορα  στρατόπεδα  έκανε  προσωπογραφίες των αγωνιστών του 1821, εκ του φυσικού. Όταν τέλειωνε μια προσωπογραφία, έβαζε  τον εικονιζόμενο να την υπογράφει για να έχει αυθεντικότητα.

         Ο Κρατσάϊζεν     Ο Θ. Κολοκοτρώνης κατά Κρατσάϊζεν

     Κατά τη διάρκεια της  Γ. Εθνοσυνέλευσης της Τροιζήνας, έκαμε πολλές  προσωπογραφίες μεταξύ των οποίων και εκείνη του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη – στις 14 Μαίου του 1827.

     Το 1831, τα πρόχειρα   σχέδιά του – που σώζονται στην Εθνική Πινακοθήκη Αθηνών - έγιναν λιθογραφίες στο Μόναχο, και τότε κυκλοφόρησε το  λεύκωμά του  «Προσωπογραφίαι  των εξοχωτέρων  Ελλήνων και Φιλελλήνων  μετά τινων ιχνογραφημάτων πολεμικών σκηνών και εθνικών (Ελληνικών) ενδυμασιών εκ του φυσικού».

      Στον Κρατσάίζεν  οφείλεται  το πάνθεον  των αγωνιστών του 1821 που έχουμε σήμερα.

      Ο Κρατσάϊζεν ήταν  ένας πολεμικός ανταποκριτής της εποχής εκείνης.

      Ο Κράτσαϊζεν  έφθασε στην Αττική από το  Μόναχο μέσω Ιταλίας (Αγκόνα) , Κέρκυρας , Ζακύνθου , Ναυπλίου , με ενδιάμεσους σταθμούς τον Πόρο , την Αίγινα , και τη Σαλαμίνα.

     Η παρουσία του Κράτσαϊζεν  στον Πόρο συμπίπτει με την άφιξη του πρώτου ελληνικού ατμόπλοιου , του «Καρτερία», από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και της φρεγάτας «Ελλάς». Κυβερνήτης του «Καρτερία» ήταν ο  άγγλος  Φιλέλληνας  ΄Αστιγξ.

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΡΟΛΟΣ ΦΑΒΙΕΡΟΣ  Γάλλος στρατηγός.

ΡΟΘΛΑΟΥΦ   Βαυαρός  γιατρός

ΚΑΡΟΛΟΣ  ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ  ΦΟΝ ΕΥΔΕΚ  Βαυαρός  στρατιωτικός

ΑΣΤΙΓΞ  στρατιωτικός  οικονομικός επιστήμων

ΚΟΛΒΕ  ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ οικονομικός επιστήμων

     ΚΑΡΟΛΟΣ ΒΡΑΜΗΣ

     Κατά  τους  απελευθερωτικούς αγώνες, ο Γερμανός φιλέλληνας αξιωματικός   Carl Rudolph Bromme ή  Brommy (1804 -1860)  γνωστός  ως «Κάρολος Βράμης», υπήρξε υπασπιστής του ναυάρχου Ανδρέα Μιαούλη, κυβερνήτης Β’ Τάξεως της φρεγάτας  «Ελλάς», υποδιοικητής του Ναυτικού Διευθυντηρίου του Πόρου  από το 1836 ως το 1843, και  επιθεωρητής του λιμένος του νησιού. Κατά τη  διάρκεια της «ανταρσίας» του Μιαούλη  τον Ιούλιο του 1831  στο λιμάνι του Πόρου, έλαβε κι αυτός μέρος.

      Ο Καρλ είχε στρατολογηθει  και εκπαιδευτεί  από τον Αγγλο λόρδο Κόχραν - οποίος διαδραμάτισε  σημαντικό ρόλο στα Ελληνικά πράγματα  κατά τον Αγώνα του 21 -  τον οποίο και ακολουθούσε παντού. Σαν δεύτερος κυβερνήτης του δρόμωνα "ΥΔΡΑ", ο Brommy  πήρε μέρος στη νικηφόρα   ναυμαχία  του Ναυαρίνου  στις 20 Οκτωβρίου του 1827, κατά των Αιγυπτίων και Τούρκων. Με τον Κόχραν  πολέμησε και  αλλού.

    Μετά την επιστροφή του στην Γερμανία  ο Κάρλ  έγινε ναύαρχος του νεοιδρυθέντος γερμανικού αυτοκρατορικού στόλου από το 1848 ως το 1853.

ΑΛΛΟΙ  ΦΙΛΕΛΛΗΝΕΣ

*  Όττο φον Στάκελμπεργκ:  (Otto Magnus von Stackelberg 1786-1837) Γερμανός βαρόνος, περιηγητής, ζωγράφος και συγγραφέας των αρχών του  19ου αιώνα, ήλθε στην Ελλάδα το 1815 και έγινε γνωστός από το βιβλίο του με τις ωραίες χαλκογραφίες του (γκραβύρ) με ελληνικές φορεσιές και τοπία, μεταξύ των οποίων και η κλασική γκραβούρα του Πόρου από τους Αγ.Αναργύρους.

* Λέο φον Κλέντσε: (Leo von Klenze 1784-1864)  Γερμανός νεοκλασικός αρχιτέκτονας, ζωγράφος και συγγραφέας. Εστάλη από τον βασιλιά Λουδοβίκο της Βαυαρίας στην Ελλάδα του Όθωνα για τη μελέτη της αρχαίας Ελλ. αρχιτεκτονικής, προκειμένου να διακοσμήσει το νεοκλασικό παλάτι του  Βαυαρού μονάρχη. Στο έγχρωμο προσχέδιο στοάς που εκπόνησε περιέλαβε και τοπίο του Πόρου με την Κοιμωμένη.

* Καρλ Ρόττμανν: (Karl Rottmann 1797-1850), ένας από τους μεγάλους Γερμανούς ζωγράφους του 19ου αιώνα, επισκέφθηκε την Ελλάδα στα 183435, μαζί με τον αρχιτέκτονα Ludwig Lange, για να απαθανατίσει με τον χρωστήρα του την ελληνική γη και το ελληνικό φως. Έδωσε μια αληθινή εικόνα της Ελλάδος όπως ήταν τότε, και δίκαια έχει αποκληθεί ο «ζωγράφος της Ελλάδος». Πίνακας του με θέμα τον Πόρο διακοσμεί την Πινακοθήκη του Μονάχου.

* Ιάκωβος φον Φάλκε:  (Jacobe von Falke 1825-1897) Γερμανός ιστορικός, τεχνοκριτικός και χαράκτης, διευθυντής του Μουσείου Τεχνών  της Βιέννης. Λάτρης της Ελληνικής Αρχαιότητας, συνέγραψε μεταξύ άλλων  και το βιβλίο «Ελλάς & Ρώμη» στις περίτεχνες ξυλογραφίες του οποίου περιλαμβάνεται και η μοναδική εκείνη της Σφαιρίας με τον αρχαίο ναό της Απατουρίας Αθηνάς. Η απεικόνιση είναι φανταστική, βασισμένη στις περιγραφές των αρχαίων περιηγητών.

*  Ραφαήλ Τσέκολι:  (Rafaelo Ceccoli 19ος αιώνας) Ιταλός ζωγράφος

* Σάμουελ Ουάϊντ:  (Samuel Wide) Σουηδός αρχαιολόγος το 1894, που έκανε τις πρώτες ανασκαφές στην Καλαβρία και εντόπισε πρώτος το ναό του Ποσειδώνα

* Μάρκ Σαγκάλ:  (Marc Chagall 1900-1974) κορυφαίος  Ρώσος ζωγράφος στο Παρίσι, ήλθε στον Πόρο το 1953 και έμεινε στη βίλλα «Γαλήνη». Εντυπωσιασμένος από το ελληνικό φως και τις ομορφιές του νησιού, το απαθανάτισε σε αρκετούς περίτεχνους πίνακές του.

* Τζωρτζ Χόρτον (George Horton 1860-1942) θερμός Αμερικανός φιλέλληνας διπλωμάτης στη Σμύρνη το 1922, συγγραφέας, έγραψε 3  βιβλία  για τον Πόρο και την Αργολίδα.

* Φρανσουά Σαρλ Πουκεβίλ:  (Francois Charles Pouquevill 1770-1838)   Γάλλος δεινός φιλέλληνας συγγραφέας, διπλωμάτης και περιηγητής, στήριξε με θέρμη τον ιερό Αγώνα των Ελλήνων ερχόμενος στην Ελλάδα κατά την Επανάσταση. Στις ταξιδιωτικές εντυπώσεις του περιγράφει και τον Πόρο, την κοινωνία του και τις φυσικές καλλονές του.

* Κίμων Φράϊαρ  (Κimon Friar 1911-1993) ελληνικής καταγωγής αμερικανός συγγραφέας και μεταφραστής, χάρη στις μεταφράσεις του οποίου έγινε γνωστός ο Καζατζάκης στο Αμερικανικό κοινό.  Έζησε στον Πόρο τη δεκαετίες ’50, ’60 φιλοξενούμενος από την Μίνα Διαμαντοπούλου στη βίλλα της στο λιμανάκι της Αγάπης, με αρκετό συγγραφικό έργο για το νησί.

* Τζέιμς Μέριλλ  (James Merrill 1926-1995) διάσημος αμερικανός ποιητής, συγγραφέας φίλος του Κίμωνα Φράιερ φιλοξενήθηκε μαζί του στη βίλλα της Μίνας Διαμαντοπούλου. Έγραψε το ημερολόγιο «The Diblus Notebook» με εντυπώσεις από την παραμονή του στο νησί.

* Πήτερ Μέην:  (Peter Mayne 1908-1979) Βρετανός συγγραφέας  έζησε στον Πόρο τη δεκαετία ’50 και έγραψε το βιβλίο «The Private Sea» για τον  Πόρο.

* Πήτερ Γκρέι: (Peter Gray 1905-1953) Αμερικανός συγγραφέας, έζησε 3 χρόνια στον Πόρο (1936-1939) και έγραψε το βιβλίο «Οι Ποριώτες στο  νησί τους».

* Μπέριτ Ουέλς: (Berit Welse 1930-2009) Σουηδή αρχαιολόγος επικεφαλής της ομάδας ανασκαφών του Σουηδικού Αρχαιολογικού  Ινστιτούτου στην Ελλάδα.

* Λίντον  Ουίλιαμ, βρετανός  ζωγράφος περιηγητής  (1840-1845)  

Βλέπε  και:

© ΤΡΟΙΖΗΝΙΑ- KOUTOUZIS.GR Αναδημοσίευση  επιτρέπεται μόνο με αναφορά στην πηγή  www.koutouzis.gr .

 Αρχή