Άννα Χρυσάφη: 

 

          Η  μοδίστρα  της  Παπανδρέου  και  ο  φούρναρης

 

      Στις  6 Δεκέμβρη  1921 από γονείς  Χιώτικης καταγωγής – Κωνσταντινουπολίτες,  που  εγκαταστάθηκαν στον Πειραιά,  γεννιέται  στην Αθήνα,  η Άννα    Ορφανίδη.  Ο παππούς της Νικόλαος  Ορφανίδης   είναι μουσικός παίζει  σαντούρι.Οταν πέθανε η πρώτη του γυναίκα Ειρήνη; (παιδιά  τους  οι Σωτήρης, Κυριάκος, Δαμάσκος, Αικατερίνη και Παρασκευή) παντρεύτηκε για δεύτερη φορά  τη   γιαγιά  της Αννας, με την οποία απόκτησε άλλα τόσα παιδιά   μέσα στα οποία και πατέρας της.

      Μουσικοί, αυτοδίδακτοι, είναι   και  οι   θείοι της. Παίζουν διάφορα  παραδοσιακά  όργανα σε διάφορες εκδηλώσεις και κέντρα της περιοχής της πρωτεύουσας. 

                                               

      Αρρηκτοι  οι δεσμοί της με τον Πειραιά.  Η θεία της  Αικατερίνη, αδελφή του πατέρα της,  μια καλλονή μόλις 17 ετών,   παντρεύεται   τον   ναυτικό  Κώστα  Παπαιωάννου    από τις Ράχες Στυλίδας    με τον οποία απέκτησε οκτώ παιδιά. Το οικογενειακό  σπίτι της Αικατερίνης ήταν στην οδό Νοταρά, κοντά στο ζαχαροπλαστείο «Πωλέτ»  του Γιώργου Πελέτη, και στα  «Ναυτικά χρονικά». Ο Κώστας Παπαιωάννου  δημιούργησε στο «Γιαχνί σοκάκι» στον Αγιο  Σπυρίδωνα  μαγέρικο  όπου σύχναζαν και πολλοί ρεμπέτες.  Πιο πέρα προς τη 2ας  Μεραρχίας  ήταν το υπόγειο σπίτι  της άλλης θείας της, της  Παρασκευούλας.

      Πριν  από τον πόλεμο, 17-18 χρονών η Αννα τελειώνει  τη σχολή    Υψηλής Ραπτικής Τσοπανέλη  και εργάζεται σαν μοδίστρα στα καλύτερα σπίτια της Αθήνας. Ανάμεσα στις πελάτισσες της και η Σοφία Μινέϊκο - Παπανδρέου, σύζυγος του Γεωργίου και μητέρα του Ανδρέα Παπανδρέου.      Στην κατοχή γνωρίζει τον άντρα της τον Φώτη  Χρυσάφη που ήταν φούρναρης  από την Ηπειρο.  Δύσκολα  χρόνια  και τον παντρεύεται.

     Όμως η μοίρα έχει  αποφασίσει  αλλιώς: Να αναδειχθεί ως Αννα Χρυσάφη.

      Σε μια γιορτή την ακούει ο  στιχουργός – συνθέτης  Βαγγέλης Γρυπάρης και της προτείνει να περάσει από ακρόαση στην «Οντεόν».

     Τότε  αρχίζουν να φαίνονται   σύννεφα  γύρω  από  το γάμο της.  

     Το 1949, σε ηλικία  28 ετών,    περνάει  από ακρόαση   του Μίνωα Μάτσα και του μαέστρου Σπύρου Περιστέρη και υπογράφει αμέσως συμβόλαιο. Ακολουθεί η συνεργασία της σε δίσκους με το Μανώλη Χιώτη,  με τη μεγάλη επιτυχία «Πεταλάκια» του  Χιώτη  και το Γιάννη Τατασσόπουλο.

 

                         Ο Γιώργος  Μητσάκης  στη ζωή της

 

       Μετά  έρχεται  η  καλλιτεχνική σχέση    με το    Γιώργο  Μητσάκη   που  ξεκινά επισήμως το 1952, με εμφανίσεις σε κέντρα (Ροσινιόλ).   Τότε    γράφτηκε και το τραγούδι «μια γυναίκα δύο άντρες».

     Ο σύζυγος  ζηλεύει πια φανερά, διαμαρτύρεται,  αλλά  η Αννα  είναι ανένδοτη, θέλει να επιδοθείς το τραγούδι, κι έτσι ο σύζυγος  γίνεται «σκιά της». Κάθε βράδυ είναι στο κέντρο  που τραγουδάει. Οπως λέγεται αργότερα έκλεισε το φούρνο  κι έγινε ο μάνατζερ της γυναίκας του.

         Όμως ο Μητσάκης ανήκε στην Κολούμπια κι έτσι τα τραγούδια που έκανε επιτυχία στο πάλκο η Χρυσάφη, εκείνος τα ηχογραφούσε στην εταιρία του με άλλες τραγουδίστριες. Αυτό ήταν η αιτία  να διαλύσουν   τη συνεργασία  τους.

         Την πενταετία 1950-1955 συμμετέχει στα καθημερινά ψυχαγωγικά προγράμματα του Κεντρικού Ραδιοφωνικού Σταθμού Ενόπλων Δυνάμεων στην οδό Ζαλοκώστα, ερμηνεύοντας «ζωντανά», με λαϊκές ορχήστρες των Χιώτη, Τσιτσάνη, Μητσάκη, Ζαμπέτα, Καπλάνη κ.ά, λαϊκά τραγούδια και γίνεται ιδιαίτερα δημοφιλής.

         Στις μεγάλες της επιτυχίες μια σειρά  σε πρώτη εκτέλεση: «Πεταλάκια» του Μανώλη Χιώτη, «Το παρελθόν θυμήθηκα» του Στράτου Καμενίδη, «Στο Τούνεζι στην Μπαρμπαριά»  «Ανάθεμά σε θάλασσα» (ντουέτο με τη Μαρίκα Νίνου) του Βασίλη Τσιτσάνη, «Μες στης Πόλης το χαμάμ» του Ανέστου Δελιά, «Πολλά ν' ακούς λίγα να λες» (απ' όπου και η φράση «τουμπεκί ψιλοκομμένο») του Απόστολου Καλδάρα και κυρίως τα «Πάρε το δαχτυλίδι μου», «Οπου Γιώργος και μάλαμα» και «Πάλιωσε το σακάκι μου» του Μητσάκη. Μεγάλες της στιγμές «Το κορίτσι απόψε θέλει» του Γιάννη Τατασόπουλου και με τον Πάνο Γαβαλά - και μαζί τη Σωτηρία Μπέλλου - το θρυλικό «Λίγα ψίχουλα αγάπης σου γυρεύω» του Σταύρου Τζουανάκου, «Ο μήνας έχει δεκατρείς» του Μάνου Χατζιδάκι και «Το τραγούδι της Αθήνας» του Σταύρου Ξαρχάκου  και άλλα.

 

                          Ο Μητσάκης… πληγωμένος

 

         Ωστόσο  ο Μητσάκης  μοιάζει  μάλλον πληγωμένος και  αναφέρει  υποτιμητικά στην αυτοβιογραφία του  που δημοσίευσε το «όγδοο»: «...όταν εδέσαμε στο “Ροσινιόλ”.(1952)... ακόμα δίσκο μόνη της δεν είχε κάνει. Είχε κάτι σιγοντάκια στην “Οντεόν”, ένα τραγούδι του Καπλάνη, “Χτυπάει η καμπάνα”,   ένα του Τζουανάκου “Λίγα ψίχουλα αγάπης σου γυρεύω” και του Χιώτη τα “Πεταλάκια” που το είχε πει με τον Μπίνη. Κι εγώ φτιαγμένος, σχετικά τότε, άρεσα κι άρχισε να φισκάρει το μαγαζί. ...Γινόταν λοιπόν μεγάλο ντόρος κάθε βράδυ...». 

        Ο Μητσάκης συνεχίζει: « Με την Χρυσάφη σμίξαμε ξανά στο “Ροσινιόλ” το 1954. Είχαμε μεγάλη επιτυχία ξανά. Είχε βγει μια ωραία αφίσα που έγραφε “Ξανασμίγουν τ’ αηδόνια” και γινόταν κάθε βράδυ στο μαγαζί χαμός.

        Μετά έφυγε αυτή ένα χρόνο στην Αμερική με τον Καπλάνη και τελευταία χρονιά που παίξαμε στο “Ροσινιόλ” ήταν μόλις γύρισε, το 1957. Τον επόμενο  χρόνο ήμασταν με τον Τσιτσάνη κι από τότε δεν ξαναδουλέψαμε μαζί». - 

         Την εποχή εκείνη λεγόταν ότι το τραγούδι  « πάρε το δαχτυλίδι  μου» ο Μητσάκης τόγραψε για αυτήν  το 1958, όταν τούφευγε.

          Πριν μερικά χρόνια, μια βραδιά στο  ρεμπετάδικο  «Εννέα όγδοα» της Λεωφόρου Αλεξάνδρας 40, (www.enet.gr) η Αννα Χρυσάφη, που διατηρούσε ακόμη  όλο το λαϊκό της μπρίο πάνω και κάτω από το πάλκο, «παρέκαμψε» τον Φώτη, τον σύζυγό της που καθόταν ακριβώς δίπλα της, κατέβασε τον τόνο της φωνής της τόσο ώστε εκείνος να μην ακούει και έτσι, ψιθυριστά και κάπως συνωμοτικά, εξομολογήθηκε σε μία θαυμάστριά της το μεγάλο μυστικό: «Το «Πάρε το δαχτυλίδι μου που γράφει τ' όνομά μου» ο Μητσάκης για μένα το είχε γράψει».

       Ωστόσο λέγεται ότι ο Μητσάκης, σε κάθε τραγουδίστρια έλεγε ότι τόχε  γράψει γι αυτήν.

       Όμως η τελευταία σύζυγος  του Μητσάκη, η Αθηνά, μου είχε πει  σε συνομιλία μας  ότι ο Μητσάκης της είχε εκμυστηρευθεί  ότι τόχε γράψει για την Χρυσάφη, η οποία, όμως ήταν «άπιαστο πουλί».

 

                          Η  πρώτη  που τραγούδησε  όρθια

 

         Η ερμηνεύτρια των 400 τραγουδιών   ήταν η πρώτη που τραγούδησε   όρθια πάντα.      

         Η Χρυσάφη συνεργάστηκε στενά και με τους Παπαϊωάννου και Τσιτσάνη και τους Γκόγκο, Κηρομύτη, Καζαντζίδη.  

          Με τον Τσιτσάνη  δούλεψε  στο Φαληρικόν και με τους Καζαντζίδη-Μαρινέλλα στου Κουλουριώτη (1963) στην παραλία Μοσχάτου ενώ παράλληλα ηχογραφούσε για την Φιντέλιτυ του Αλέκου Πατσιφά. Την ίδια περίοδο πραγματοποίησε εμφανίσεις στην Αμερική και ηχογραφήσεις εκεί μαζί με τον μυθικό μπουζουξή Μπέμπη αλλά και τον επίσης σπουδαίο μπουζουξή Ανέστο Αθανασίου. Όπως παραδεχόταν η ίδια, από τα λάθη που έχει κάνει είναι ότι δεν συνεργάστηκε με τον Ζαμπέτα όταν της το πρότεινε, γιατί εκείνος δεν ήταν μεγάλο όνομα ακόμη, κι έτσι ο Ζαμπέτας στράφηκε στη Βίκυ Μοσχολιού. 

 

                       

         Πρωτοπόρος σε πολλά  ήταν και μία από τις πρώτες σκηνές με μπουζούκια στον ελληνικό κινηματογράφο ( «ο  πύργος των ιπποτών»-  το 1952 με το τραγούδι «μια γυναίκα δύο άντρες»  ) τα οποία μάλιστα εισβάλλουν στην εν λόγω ταινία σε γκαλά πλουσίων και κάνουν τον Ντίνο Ηλιόπουλο να χορεύει ένα ιδιότυπο ζεϊμπέκικο με φράκο.

       Ξεχωριστή στιγμή στην πορεία της η παρουσία της στο γλέντι στις Κάννες τον Μάη του 1960 που ακολούθησε μετά την προβολή του έργου «Ποτέ Την Κυριακή» απ’ όπου αναδείχτηκε το τραγούδι «Τα Παιδιά Του Πειραιά» που κατέκτησε την υφήλιο. Λέγεται ότι γλέντι σαν αυτό στις Κάννες (στην αίθουσα του ξενοδοχείου Κάρλτον), που ξετρέλλανε τους ξένους βιπς, δεν έχει ξαναγίνει. Τη Χρυσάφη συνόδευαν οι Γιώργος Ζαμπέτας, Σπύρος Καλφόπουλος, Γιώργος Κουλαξίζης, Γιάννης Αγγέλου, Σπύρος Πιπεράκης, Τόλης Χάρμας . Παρών οι Χατζιδάκις, Ντασέν, Μελίνα, Φούντας, Βανδής, Διαμαντίδου και όλοι οι μεγάλοι ξένοι σκηνοθέτες, ηθοποιοί κοσμικοί που μετείχαν στο φεστιβάλ.   

      Τότε την ανακάλυψε και ο παραγωγικός, αναφορικά με τη σύνθεση για τον εγχώριο κινηματογράφο, Μάνος Χατζιδάκις και της έδωσε δύο τραγούδια σε μουσική και στίχους δικούς του για δύο αντίστοιχες ταινίες. Το ένα είναι το πιο γνωστό «Δεν μπορεί κανείς να ξέρει» (ηχογράφηση τον Απρίλιο του 1960) για το «Κοροϊδάκι της δεσποινίδος» του Γιάννη Δαλιανίδη και το άλλο, το μάλλον άγνωστο «Αχ, αντρούλη μου» (ηχογράφηση επίσης τον Απρίλιο της ίδιας χρονιάς) για την «Κυρία Δήμαρχο» του Ροβήρου Μανθούλη.

      Στην Άννα Χρυσάφη ανήκει και μία σπάνια εκτέλεση του τραγουδιού   «Ρίκοκο βερίκοκο» των Τάκη Μωράκη - Γιώργου Γιαννακόπουλου που έκανε ευρέως γνωστό η Αλίκη Βουγιουκλάκη όταν το πρωτοτραγούδησε στην ταινία «Η Μουσίτσα» (1959) του Γιάννη Δαλιανίδη. Με τη Χρυσάφη το ακούμε από ηχογράφηση του ΄59 για λογαριασμό της αμερικανικής δισκογραφικής εταιρείας «Alector», συνοδεία στο μπουζούκι του Πειραιώτη Ανέστου Αθανασίου ή «Γύφτου».  Ο Ανέστος Αθανασίου  όταν ήρθε  στην Ελλάδα έμενε στην Ανάσταση, κοντά  στα  σύνορα με τη Δραπετσώνα (Δείτε περισσότερα).

   

                       Η Αννα  Χρυσάφη  δεν παροπλίστηκε

 

     Στη δεκαετία του 1970,  σε ώριμη ηλικία, η Άννα Χρυσάφη έκανε μία καινούργια καριέρα. Την περίοδο της Μεταπολίτευσης μαζί με τον Στέλιο Κηρομύτη και τη ρεμπέτικη κομπανία τους βγήκαν σε περιοδεία, συνοδεύοντας τους νεότερους - τότε - Μαρίζα Κωχ και Βασίλη Παπακωνσταντίνου.   Ήταν εκείνη η περίοδος που δίπλα στο πολιτικό τραγούδι αναβίωνε και το ρεμπέτικο  και  η Χρυσάφη  εξακολουθούσε να είναι παραγωγική.   

      Η  Αννα   με τον Φώτη  Χρυσάφη  έχει αποκτήσει κι ένα γιο  και μια κόρη την  Αύρα.

 

                      

       Το  1996  η Άννα Χρυσάφη και η εγγονή της Άννα Ρόσση,  ερμήνευσαν   το τραγούδι   Με μια αγάπη δεν τελειώνει η ζωή"  που μελοποίησε ο Γιώργος Πολύζος  (γιαγιά και εγγονή στο αφιέρωμα για τη Χρυσάφη   στις 3 Μαρ 2011  της Σεμίνας Διγενή)  Η Αννα Ρόσση κόρη   της Αύρας  Χρυσάφη είναι μία από τις πιο όμορφες Ελληνικές φωνές. Ο πατέρας της  κατάγεται από τα Επτάνησα.  

       Στις  24-7-1999 η Αννα Χρυσάφη ζούσε με το σύζυγό της Φώτη στους Αγίους  Αναργύρους  και τα καλοκαίρια  στο εξοχικό τους στην Ανάβυσσο -  τα τελευταία χρόνια έγινε  μόνιμη κάτοικος Λαγονησίου. 

 

                     Τιμητική εκδήλωση  από τους  Χιώτες    

 

          Το 2012,  22 Μαρτίου,   στο Ομήρειο Πνευματικό Κέντρο   του Δήμου  Χίου έγινε  μια  Μουσικοθεατρική παράσταση – αφιέρωμα στης Χιακής καταγωγής μεγάλες καλλιτέχνιδες Ζωή Φυτούση  και  Άννα Χρυσάφη    μια εκδήλωση    που διοργάνωσαν    ο   Εκπ. Αθλ. Σύλ. Φρουρίου «Ο Άγιος Γεώργιος» & η «Παρέα Φίλων Μουσικού Θεάτρου».

       Στην  εκδήλωση  που την    μουσική επιμέλεια - διδασκαλία είχε  η   ΚΙΚΗ ΓΕΩΡΓΟΥΛΗ  πήραν  μέρος   και  οι    κα  Αύρα Χρυσάφη (κόρη   Άννας Χρυσάφη),  Αντώνης Μωραϊτάκης  κιθάρα – τραγούδι  (εξάδελφος Άννας Χρυσάφη),  Αντώνης Βλάχος, μπουζούκι (τ. συνεργάτης Άννας Χρυσάφη)  κ. Βασίλης Ορφανίδης (ανιψιός   Άννας Χρυσάφη).  

       Πριν λίγο καιρό συμπληρώθηκε ένας χρόνος από όταν  έφυγε  από  τη  ζωή, 1-9-13,  ένα χρόνο μετά την τιμητική εκδήλωση, σε ηλικία 92 ετών,   η  κοσμοπολίτισσα Αννα Χρυσάφη, μία από σπουδαιότερες τραγουδίστριες του ελληνικού λαϊκού τραγουδιού, μια από τις σπουδαιότερες ρεμπέτισσες που αγάπησε τον Πειραιά. Η κηδεία της έγινε 2/9/13,   ημέρα   Δευτέρα στα Καλύβια Αττικής.

        Με εξαίρεση το Γιώργο Μαργαρίτη, κανένας άλλος «συνοδοιπόρος», παλαιότερος ή νεότερος, δεν τη συντρόφευσε στο στερνό αντίο. Εκεί  φυσικά  ήταν  ο γιος της,  η κόρη της  Αύρα, η εγγονή της  Αννα,  ο ξάδελφός της  Αντώνης,  ο ανιψιός της  Βασίλης κα.

            Αλλά, όμως, δεν θα  ξεχαστεί  ποτέ. Διότι θα ζει μέσα από τα  τραγούδια της! 

       Ακούστε και άλλα  τραγούδια  με την μοναδική Αννα Χρυσάφη:

 

Απόψε είναι βαριά - Άννα Χρυσάφη

ΑΠΟΨΕ ΕΙΣΑΙ ΓΙΑ ΦΙΛΙ Α.ΧΡΥΣΑΦΗ Π.ΓΑΒΑΛΑΣ

ΓΕΙΑ ΣΟΥ ΤΣΟΛΙΑ ΜΟΥ ΑΝΝΑ ΧΡΥΣΑΦΗ  

ΓΕΙΑ ΣΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΤΙ ΧΑΜΠΑΡΙΑ. ΑΝΝΑ ΧΡΥΣΑΦΗ  

Δεν μπορεί κανείς να ξέρει, Άννα Χρυσάφη

Η Φρόσω-ΧΡΥΣΑΦΗ ΑΝΝΑ

Μια γυναίκα, δύο άντρες, Άννα Χρυσάφη

Οι  ντιντήδες  ΑΝΝΑ ΧΡΥΣΑΦΗ

Πάλιωσε το σακάκι μου - Άννα Χρυσάφη

Πάρε το δαχτυλίδι μου,  Άννα Χρυσάφη  

ΠΕΣ ΜΟΥ ΕΓΩ ΤΙ ΦΤΑΙΩ - ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΕΝΙΔΙΑΤΗΣ,ΑΝΝΑ ΧΡΥΣΑΦΗ   

ΤΟ ΓΕΛΕΚΑΚΙ ΠΟΥ ΦΟΡΕΙΣ  1961 ΑΝΝΑ ΧΡΥΣΑΦΗ

Το κορίτσι απόψε,   Αννα Χρυσάφη-Μαρία Κατινάρη

Τα μάτια σου τα όμορφα - Χρυσάφη Αθανασίου ΗΠΑ

Το παρελθόν θυμήθηκα - Άννα Χρυσάφη - Στ.Καμενίδης

ΤΟ ΡΟΜΑΝΤΖΟ ΜΑΣ ΧΡΥΣΑΦΗ ΑΝΝΑ - ΜΗΤΣΑΚΗΣ

ΦΤΩΧΟΠΑΙΔΟ ΜΕ ΓΝΩΡΙΣΕΣ ΑΝΝΑ ΧΡΥΣΑΦΗ - ΤΣΙΤΣΑΝΗΣ

 

                                                             

                                                 ΒΑΣΙΛΗΣ  Π. ΚΟΥΤΟΥΖΗΣ

                                                           4-1-2015

   Το θέμα αυτό  μπορεί να συμπληρωθεί ή να διορθωθεί  από όσους μας στείλουν στοιχεία

 

     Πηγές:

     Εφημερίδες της εποχής,  διαδίκτυο όπως αναφέρεται , προσωπικές επαφές.

© KOUTOUZIS.GR  Αναδημοσίευση  επιτρέπεται μόνο με αναφορά στην πηγή  www.koutouzis.gr .

     Κεντρική σελίδα