ΙΩΑΝΝΗΣ  ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ

              Ο ιδρυτής του πρώτου Ελληνικού  μελοδράματος

   Αμφιβάλλω αν οι καλλιτέχνες της Λυρικής Σκηνής γνωρίζουν σήμερα ποιος υπήρξε ο ιδρυτής του Ελληνικού Μελοδράματος. Εκεί­νος που δημιούργησε τον πρώτο θία­σο και έδωσε την πρώτη παράσταση λυρικού θεάτρου στην Ελλάδα. Λεγόταν Ιωάννης Καραγιάννης και ήταν ένας φιλόμουσος εμποροράπτης που έκανε μεγάλη περιουσία, την οποία πρόσφερε εξ ολοκλήρου στο φι­λόδοξο σχέδιο του, να συγκροτήσει έ­ναν συστηματικό μελοδραματικό θίασο στη χώρα.

     Η πρώτη παράστα­ση του "Μελοδραματι­κού θιάσου του Ι. Καραγιάννη" δόθηκε με κάθε ε­πισημότητα,   παρουσία του βασιλικού ζεύγους του Γεωργίου Α' και της Όλγας, το 1888, στο νεόδ­μητο τότε Δημοτικό Θέατρο Αθηνών με την όπερα του Ντονιτσέτι "Μπετλή'.

       Ο άνθρωπος αυτός ήταν μια φλογε­ρή προσωπικότητα που θα διέπρεπε σε οποιονδήποτε χώρο δράσης, ό­πως φαίνεται από το γλαφυρό αφή­γημα της μυθιστορηματικής ζωής του, που έγραψε ο σύζυγος μιας από τις εγγονές του, Σ ά β β α ς   Τ α ο ύ κ η ς, με τίτλο "Ιωάννης Καραγιάννης, ο ιδρυτής του πρώτου Ελληνικού  Μελοδράματος" (Πειραιάς, 2005).

       Ανατρέχοντας στο πλούσιο υλικό του οικογενειακού αρχείου και σε πληροφορίες που του ιστόρησε η γυ­ναίκα του Καραγιάννη, προσφέρει έ­να ελκυστικό ανάγνωσμα, πιστό ό­μως και στη βιογραφία του.

      Τα παιδικά του χρόνια ο Ιω­άννης Καραγιάννης τα πέ­ρασε βόσκοντας πρόβα­τα σε ένα ορεινό χωριό της Κυνουρίας, εκεί ό­που    γεννήθηκε    το 1848. Ακολούθησε μια ζωή σκληρού α­γώνα για την επιβίω­ση, από το σπίτι του Δεσπότη, όπου πήγε στην πέμπτη Δημοτι­κού για να μάθει την ψαλτική, ως τη μετάβα­ση του στην Αθήνα για να μάθει την τέχνη του ράφτη. Σε ηλικία μόλις 18 ετών συμμε­τείχε ως εθελοντής στην Επανάστα­ση της Κρήτης (1866 -67).

      Ο επόμενος σταθμός του ήταν το Παρίσι, όπου "εμυήθη το πρώτον εις το μελόδραμα" και συγχρόνως έμαθε τα "μυστικά" της "υψηλής ραπτικής τέχνης", που του επέτρεψαν να κατα­ξιωθεί επαγγελματικά και κοινωνικά.  

       Το πρώτο κατάστημα μόδας που ά­νοιξε ήταν στην Αθήνα. Όταν πιάστη­κε, άνοιξε κι άλλο, στον Πειραιά, δυο βήματα από το δημαρχείο. Τα ανοι­χτά σαλόνια του εμποροραφείου του, που πρόσφεραν καφέ από τα χέρια ωραίων κοριτσιών, έγιναν γρήγορα το στέκι πολιτικάντηδων και άλλων επιφανών Πειραιωτών. Έπειτα αποφά­σισε να αφήσει το σπίτι του στην Πλάκα και να εγκατασταθεί με την οικογένεια του (την καλλονή σύζυγο του Ξανθίππη) στον Πειραιά.

         Έχοντας αποκτήσει μεγάλη πε­ριουσία, θέλησε να διοχετεύσει τα χρήματα του στην παλιά του αγάπη, τη μουσική. Έτσι, "ιδρύεται, κατόπιν ιδιωτικής πρωτοβουλίας, το πρώτο Ελληνικό Μελόδραμα, με ένθερμον εκ Πειραιώς φιλόμουσον χρηματοδότην", έγραφαν οι εφημερίδες. Εμψυ­χωτής του στην προσπάθεια του ή­ταν ο μουσικοδιδάσκαλος και ποιη­τής Αλέξανδρος Κατακουζηνός, που μετέφρασε από τα ιταλικά ένα παλιό μελόδραμα ("Μπετλή") του Ντονιτσέτι για την πρώτη παράσταση, που δό­θηκε στις 19 Δεκεμβρίου του 1888, στην Αθήνα. Τότε, το Δημοτικό Θέα­τρο Πειραιά δεν είχε ακόμη αποπε­ρατωθεί. Αργότερα, ως δημαρχικός πάρεδρος (για 17 χρόνια) προσπάθη­σε να το αξιοποιήσει, οργανώνοντας μουσικές εκδηλώσεις με τη συνεργα­σία του Γεωργίου Λαμπελέτ και του Διονυσίου Λαυράγκα.

      Στη διετία που λειτούργησε το Ελ­ληνικό Μελόδραμα (1888 -1890) έκα­νε δύο μεγάλες περιοδείες σε όλα τα ακμάζοντα τότε κέντρα του απόδημου ελληνισμού: Αλεξάνδρεια, Κάϊρο, Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη και αρ­γότερα στη Μασσαλία, την Τεργέστη, την Οδησσό και πάλι στην Κωνσταντι­νούπολη. Ανέβασε τα έργα: "Υποψή­φιος Βουλευτής" του Σπ. Ξύνδα, "Φαβορίτα"  του Ντονιτσέτι, "Αρπαγή από το Σεράι" του Μότσαρτ, "Μάρκος Μπότσαρης" του Καρρέρ, "Αρχοντοχωριάτης" του Μολιέρου, "Κυρά Φροσύνη" του Καρρέρ, "Ο Κουρέας της Σεβίλλης" του Ροσίνι, "Αντιγόνη" του Μέντελσον, "ο Επιθεωρητής" του Γκόγκολ σε μουσική Α. Σάιλερ κ. ά. Τα ξενόγλωσσα παρουσιάστηκαν με­ταφρασμένα στα ελληνικά από γνω­στούς λογοτέχνες της εποχής.

     Στην Κωνσταντινούπολη "γράφτηκε ο επίλογος της πρωτοποριακής και η­ρωικής  για την εποχή εκείνη προσπά­θειας του Καραγιάννη, με διάλυση του θιάσου στις 10 Μαΐου 1890 και τη χρεοκοπία του οραματιστή εμποροράψτη".

      Ωστόσο, ο Ι. Καραγιάννης, είχε α­νοίξει πια το δρόμο που ακολούθησε στις αρχές του εικοστού αιώνα ο Διον. Λαυράγκας με το "Ελληνικό Μελόδραμα" και από το 1940 η Λυρική Σκηνή, όπως σημειώνει προλογικά ο πρόεδρος της "Φιλολογικής Στέγης Πειραιώς" Γιάννης Χατζημανωλάκης.

                                                Ν. ΚΟΝΤΡΑΡΟΥ - ΡΑΣΣΙΑ  

   ©  KOUTOUZIS.GR  Αναδημοσίευση  επιτρέπεται μόνο με αναφορά στην πηγή  www.koutouzis.gr .

 Επιστροφή