ΝΕΑ ΕΠΙΔΑΥΡΟΣ:
ΕΝΑ ΓΡΑΦΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΧΩΡΙΟ ΠΟΥ ΠΕΡΝΑΕΙ ΑΠΑΡΑΤΗΡΗΤΟ
Ταξιδεύοντας οδικώς από την Κόρινθο για Αρχαία Επίδαυρο, Γαλατά, Κρανίδι κλπ, περνάς οπωσδήποτε από τον κόμβο της Νέας Επιδαύρου: Αριστερά σου ο ναός του Αγίου Λεωνίδη, και δεξιά ο δρόμος που οδηγεί σε ένα μικρό, εκ πρώτης όψεως, χωριό χτισμένο ανάμεσα σ ένα βουνό και ένα πολύ απότομο φαράγγι του Βόθυλα.
1 Αγιος Λεωνίδης 2 Φαράγγι Βόθυλα 3 Πλατεία Α Εθνοσυνέλευσης - Ειρηνοδικείο
Κι όμως η Νέα Επιδαυρος είναι ένα μεγάλο, γραφικό χωριό, που θυμίζει Δημητσάνα, Στεμνίτσα κλπ.
Ένα χωριό που έχει Ειρηνοδικείο, ένα χωριό που δεσπόζει η πλατεία της Α Εθνοσυνέλευσης των Ελλήνων, που άρχισε στο Αργος στις 20 Δεκεμβρίου 1821 και συνεχίστηκε εκεί το Γενάρη του 1822. Προφανώς για λόγους ασφάλειας, αφού το χωριό προστατεύεται καλά από φυσικά….τείχη.
Περνάς κοντά του, αλλά το προσπερνάς γιατί δεν ξέρεις, ούτε καν υποψιάζεσαι. Κι όμως αξίζει τον κόπο να μπει κανείς μέσα στο χωριό.
Αγιος Λεωνίδης Τρεις Ιεράρχες
Ανηφορίζεις στα στενά δρομάκια προς το Κάστρο, ανάμεσα σε λουλουδιασμένες αυλές, φορτωμένες βουκαμβίλιες και γεράνια.
Υπάρχουν πολλά σπίτια που διασώθηκαν από τη λαίλαπα του τσιμέντου. Εκτός από τα σπίτια σώθηκαν και αρκετά παμπάλαια εκκλησάκια όπως των Τριών Ιεραρχών δίπλα στον κεντρικό δρόμο. Eνα βρίσκεται στην αυλή ενός σπιτιού, δίπλα στο κάστρο. «Είναι χτισμένο επί Λέοντος Σοφού δηλώνει ο ιδιοκτήτης στην αυλή του οποίου βρίσκεται το βυζαντινό εκκλησάκι της Κοίμησης της Θεοτόκου με τις εκπληκτικές τοιχογραφίες. Ένα ακόμη ωραίο εκκλησάκι στέκει περήφανο πάνω στο μισογκρεμισμένο κάστρο της Πιάδας. Είναι ο Αη Γιάννης του 1710 με ωραίες παλιές τοιχογραφίες, χαραγμένες, αλίμονο, από κάποιους ανεγκέφαλους. Η θέα από ψηλά είναι περίφημη. Λείψανα κτιρίων και εκκλησιών στο κάστρο διεκδικούνται με μεγάλη επιτυχία από τα αγριόχορτα και το χρόνο.
Το 1928 εδώ είχαμε ηλεκτρικό ρεύμα, όταν σε όλη την Αργολίδα - Κορινθία είχε μόνο το Ναύπλιο, το Αργος και η Κόρινθος, λέει κάτοικος, αλλά δε λέει πως και γιατί.
Η πλατεία Εθνοσυνέλευσης Το βυζαντινό κάστρο
Η Νέα Επίδαυρος προήλθε από τη μετονομασία του χωριού Πιάδα, το 1822 με απόφαση της Α Εθνοσυνελεύσεως των Ελλήνων, η οποία και είχε απονείμει στους κατοίκους του το προνόμιο της απαλλαγής από τους φόρους. Η Α Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου που συνήλθε εκεί ανακήρυξε την ανεξαρτησία της Ελλάδας και έδωσε στη χώρα το πρώτο της πολίτευμα.
«Πιάδα» λεγόταν ίσως από το Πηγάδα - Πηάδα, ίσως από το Πηγιάς, για τα πολλά νερά», αφηγήθηκε ο Νίκος Παπάς, γραμματέας του Πολιτιστικού Συλλόγου Νέας Επιδαύρου. «Ονομάστηκε Νέα Επίδαυρος από τους παραστάτες του έθνους, τιμητικά σαν την αναγέννηση της Αρχαίας Επιδαύρου». Οι «παραστάτες του έθνους» είναι οι εξήντα συμμετέχοντες (κυρίως πολιτικοί αφού οι οπλαρχηγοί πολεμούσαν) στην Α΄ Εθνοσυνέλευση των απελευθερωμένων Ελλήνων, η οποία έγινε στην Πιάδα στις 20/12/1821 αμέσως μετά τις πρώτες νίκες των Ελλήνων στο ξέσπασμα της Επανάστασης. «Επέλεξαν το χωριό μας λόγω της θέσης, ήταν κλειστό, προστατευμένο», υποστήριξε η Σούλα Μπλάτσου.
Οψεις
Η Νέα Επίδαυρος απέχει από την Αρχαία 8χλμ. και έχει 1500 κατοίκους που το καλοκαίρι τριπλασιάζονται. Το τοπίο εδώ διαφέρει, αφού το χωριό είναι χτισμένο σε βραχώδεις πλαγιές με ερείπια Ενετικού κάστρου, ενώ στη βάση της πλαγιάς σχηματίζεται το ιδιαίτερου φυσικού κάλλους φαράγγι του Βόθυλα, ένα από τα ωραιότερα της Ελλάδας. Στην απέναντι πλαγιά αναπτύσσεται ένα πανέμορφο δάσος από πεύκα του όρους Άκρως. Το χωριό απλώνεται μέχρι τη θάλασσα καταλήγοντας σε δύο φυσικούς κόλπους, ο ένας εκ των οποίων είναι το λιμάνι της περιοχής αυτής.
Αξιοθέατα στην περιοχή είναι:
== Η ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΤΗΣ ΒΑΣΣΑΣ: Στο ύψωμα της Βασσάς υπήρξε ένας οικισμός της Μεσοελλαδικής Εποχής (2000 -1000 π.Χ.) που λόγω της φυσικής του οχύρωσης διατηρήθηκε και κατά τους Μυκηναϊκούς χρόνους. Εδώ βρέθηκαν τάφοι με άφθονα κτερίσματα.
== Κάτω από κει στο δρόμο που ενώνει τη Νέα Επίδαυρο με τη Δήμαινα, βρίσκεται ο Νερόμυλος ο οποίος αναστηλώθηκε και λειτουργεί όπως παλιά, χάρις στην αγάπη και το μεράκι του Ηλία Καπερώνη.
== Η ΠΥΡΑΜΙΔΙΚΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ (διαβάστε τι γράφει ο Σπύρος Ν. Παππάς): Στην περιοχή «Καμπία» στις παρυφές του βουνού «Κολώνι» υπάρχει ένα αινιγματικό κτίσμα από τεράστιους ογκόλιθους που θεωρείται σαν μια από τις Πυραμιδικές κατασκευές του Ελλαδικού χώρου.
== Το ΚΑΣΤΡΟ ΝΕΑΣ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ: Οικισμός σύγχρονος ή μεταγενέστερος αυτού της
Βασσάς, στον οποίο κατά τους βυζαντινούς χρόνους έγιναν ενισχυτικά έργα. Από το
1205 περιέπεσε στα χέρια των Ενετών που τον χρησιμοποιούσαν σαν κάστρο. Σήμερα
λίγα τείχη από το κάστρο που ανήκε σε Βυζαντινούς, Βενετούς και Τούρκους
κρέμονται κυριολεκτικά πάνω από τις κεραμιδένιες στέγες και το φαράγγι του
Βόθυλα.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΟΥΤΟΥΖΗΣ
10-4-2009
ΜΝΗΜΕΣ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ
Σχετικά με το ανωτέρω ρεπορτάζ ο Επιδαύριος κ. Τεντ Λαλιώτης, εγκατεστημένος στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ (πρόεδρος της Ομοσπονδίας Βόρειας Καλιφόρνιας και μέλος του Συμβουλίου του ΣΑΕ Αμερικής) μας γράφει:
«Εκτός από Ειρηνοδικείο, η Νέα Επίδαυρος (Πιάδα την λέγαμε εμείς οι ντόπιοι) είχε συμβολαιογραφείο και Αστυνομία. Το πιο σπουδαίο όμως ήταν ότι είχε ΓΙΑΤΡΟ!!. Τον μόνο Γιατρό στην περιοχή. Ο συχωρεμένος ο πατέρας μου, μας έπαιρνε τακτικά εκεί στο Γιατρό, με το μουλάρι μέσω Βασσορέματος επειδή τα Λαλιωτέικα στανοτόπια ήταν στη Νότια πλευρά του όρους Άκρος ενώ η Νέα είναι στη Βόρεια πλευρά. Το Βασσόρεμα ειναι η τομή του όρους Άκρος και του όρους Κάρτσι, στην οπίσθια πλευρά του οποίου είναι η Δήμαινα.
Νάσται καλά, Θ.Λ.» 20/5/09
Ο Τεντ Λαλιώτης γεννήθηκε στην Αρχαία Επίδαυρο το 1939. Οι γονείς του από την Πιάνα Αρκαδίας, κατέβαιναν στα "χειμαδιά" και έτσι γεννήθηκε εκεί. Πήγε στις ΗΠΑ το 1959 ως φοιτητής πανεπιστημίου εφαρμοσμένης μηχανικής. Εχει διακριθεί σε πολλούς τομείς και έχει καταλάβει πολλές ηγετικές θέσεις, κι έχει λάβει πολλές τιμές.
Είναι παντρεμένος με την Ευαγγελία, έχουν δύο γιους, τον Αριστοτέλη και τον Αντώνη, και έχει τέσσερα εγγόνια. Η υπερηφάνεια και η χαρά του είναι οι τρεις εγγονές του Αμαλία, Αικατερίνη και Πολυξένη, που χορεύουν ελληνικούς χορούς. Ελπίζει ότι και ο εγγονός του Αντώνης, τώρα 2 ½, θα χορεύει και αυτός.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Παρακαλούμε κάθε ένα πού έχει σχετικές μνήμες ή πληροφορίες να μας τις στείλει.